Gmina
Żabia Wola

Warsztaty ginących zawodów w Muzeum Lniarstwa w Żyrardowie

Chcesz poznać dawne zawody wykonywane w żyrardowskich Zakładach Lniarskich? Chcesz być jak tkacz, karciarz czy arkadownik? W Muzeum Lniarstwa w Żyrardowie rozpoczął się projekt pn. „Być jak… mistrz żakardowy”, który przybliży mieszkańcom świat żyrardowskich żakardów. Włączając lokalne społeczeństwo w działania na rzecz podtrzymania dziedzictwa poprzemysłowego w ramach zadania zostaną odtworzone oryginalne desenie tkanin żakardowych oraz zorganizowane warsztaty ginących zawodów, które przybliżą uczestnikom tajniki pracy na tkalni żakardowej.

Z pewnością większość osób nigdy dotąd nie spotkało się z takimi nazwami zawodów jak desantorka czy arkadownik. Zawody, które na pierwszy rzut oka brzmią bardzo tajemniczo, związane są z osobami zajmującymi się tkactwem żakardowym. Desantorka to pracownica działu technologicznego, która zajmowała się przygotowaniem dokumentacji wzoru tkaniny. Natomiast karciarz odpowiedzialny był za przeniesienie deseniu na wzornicę, którą następnie zakładano na maszynkę żakardową (dzięki wzornicy z zaprogramowanym wzorem, na krośnie można było produkować tkaninę z konkretnym deseniem). Obowiązki arkadownika wiązały się z galerowaniem krosna żakardowego, m.in. założeniem sznurów galerunkowych – jest to kilka tysięcy sznurów które łączą maszynkę żakardową z krosnem. Z zawodem nawlekacza osnów oraz tkacza mieszkańcy mieli okazję zapoznać się podczas zeszłorocznej edycji projektu „Być jak… mistrz”, podczas których nawlekali osnowę na poszczególne elementy krosna tkackiego STB oraz uczyli się uruchamiać maszynę i prowadzić produkcję. Natomiast tegoroczne warsztaty z nawlekania oraz tkania będą podobne, lecz będą odnosić się do krosna żakardowego.

„Krosno żakardowe jest znacznie trudniejsze w obsłudze niż krosno gładkie STB, które mieliśmy okazję uruchamiać w poprzednich latach. Mistrzowie, którzy zajmują się żakardami, powoli zaczynają się wykruszać. Dlatego też podjęliśmy decyzję o ukierunkowaniu tegorocznych zajęć na poznanie ginących zawodów związanych z tkalnią żakardową, takich jak arkadownik, karciarz czy mistrz żakardowy.” – mówi Jacek Czubak, Prezes Lokalnej Organizacji Turystycznej Mazowsza Zachodniego.

Cykl zajęć obejmuje organizację wykładu pn. „Poznaj tajniki pracy na tkalni”, podczas którego zostaną zaprezentowane informacje nt. tkalni żyrardowskich Zakładów Lniarskich, jej historii, zakresu wykonywanych prac, struktury czy procesu produkcji. Podczas zajęć „Być jak desantorka i karciarz” uczestnicy dowiedzą się, w jaki sposób wykonywano wzornicę krosna żakardowego. Kolejne warsztaty to zajęcia praktyczne z budowy krosna żakardowego (Być jak mistrz), galerowania (Być jak arkadownik), nawlekania osnowy (Być jak nawlekacz) oraz prowadzenia procesu tkania (Być jak tkaczka), podczas których uczestnicy nabędą wiedzę i umiejętności wykonywane na konkretnych stanowiskach przez pracowników oddziału tkalni żakardowej. Na jesieni odbędą się również warsztaty „Być jak szwaczka”, podczas których uczestnicy poznają zawód szwaczki, czyli pracownika oddziału wykończalni. Warsztaty zostaną poprowadzone przez byłych pracowników Zakładów Lniarskich w Żyrardowie.

Harmonogram zajęć:

• 14 sierpnia | g. 11:00-15:00 | wykład „Poznaj tajniki pracy na tkalni”
• 15 sierpnia | g. 11:00-16:00 | warsztaty „Być jak mistrz żakardowy”
• 21 i 22 sierpnia | g. 11:00-16:00 | warsztaty „Być jak arkadownik”
• 28 i 29 sierpnia | g. 11:00-16:00 | warsztaty „Być jak nawlekacz osnów”
• 04 i 05 września | g. 11:00-16:00 | warsztaty „Być jak tkaczka”

Termin zajęć „Być jak desantorka i karciarz” oraz „Być jak szwaczka” zostaną podane w późniejszym terminie. Ze względu na limit miejsc, udział w zajęciach wymaga wcześniejszego zgłoszenia (biuro@muzeumlniarstwa.pl). Regulamin udziału oraz karta zgłoszenia dostępne są na www.turystycznemazowsze.pl oraz www.muzeumlniarstwa.pl.

Natomiast w okresie od września do października będą prowadzone pokazy tkania na mechanicznym krośnie żakardowym, organizowane w formie otwartej dla zwiedzających Muzeum Lniarstwa. Podczas pokazów zostaną utkane konkretne wzory żakardowe. Będzie to m.in. wzór wyłoniony w drodze ogłoszonego jeszcze w lipcu br. konkursu, który ma na celu zaangażować lokalną społeczność do stworzenia projektu wzoru tkaniny żakardowej, nawiązującego do lokalnej tradycji Żyrardowa jako ośrodka przemysłu lniarskiego i tradycyjnego wzornictwa przemysłowego (termin nadsyłania prac mija 13 sierpnia 2021, szczegóły konkursu na www.muzeumlniarstwa.pl). Ponadto zostaną utkane także wzory, wybrane przez Internautów w drodze głosowania, które odbędzie się w II połowie sierpnia na profilu społecznościowym Facebook Muzeum Lniarstwa w Żyrardowie. Spośród 20 oryginalnych wzorów żakardowych, stosowanych dawniej w Zakładach Lniarskich, pięć z nich o największej liczbie oddanych głosów, zostanie utkanych podczas pokazowych warsztatów.

Zadanie pn. „Być jak… mistrz żakardowy – historia zaklęta w ginących zawodach dawnej żyrardowskiej fabryki lnu”, realizowane przez Lokalną Organizację Turystyczną Mazowsza Zachodniego, współfinansowano przez Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ze środków Programu Fundusz Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO na lata 2021-2030.

• autor lub odpowiedzialny za treść: Referat Organizacyjno-Administracyjny

  data wytworzenia: 2021-08-03
• opublikował: Krystyna Janiszewska

  data publikacji: 2021-08-03 09:52